HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
BÀI TẬP 1
– Nhà thơ đã sáng tạo được hình ảnh mới mẻ, độc đáo như:
+ “ Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
+ “ Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”
Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về sự sáng tạo độc đáo ấy.
Gợi ý:
Trong VHTĐ, thiên nhiên luôn được lấy làm chuẩn mực cho vẻ đẹp của con người như Nguyễn Du trong “Truyện Kiều” nhưng XD lại quan niệm khác với văn học Trung đại: Con người là chuẩn mực của cái đẹp “Lá liếu dài như một nét mi”. Ở đây cũng vậy, ánh sáng không phải toả ra từ ánh mặt trời mà toả ra sau cái chớp mắt của hàng mi thiếu nữ. Sau cái chớp mắt ấy ánh sáng toả đi muôn nơi, chan chứa khắp thế gian niềm yêu, đem đến sự sống cho nhân gian
Với ánh sáng qua cặp mắt huyền của người thiếu nữ, nhà thơ đón nhận mỗi buổi sáng như “ thần Vui…gõ cửa”
Trước XD, trong thơ Việt Nam chưa từng có câu thơ nào như vậy, bởi thế khi XD viết ra câu thơ này, ông đã làm xôn xao cả thi đàn nước Việt lúc bấy giờ. Giữa lúc “ta thoát lên tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong trường tình của LTL, ta điên cuồng với HMT, CLV…nhưng “động tiên đã khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi tỉnh” thì “ XD đã đốt cảnh bồng lai và xua ai nấy về hạ giới”(HT). Bức tranh thi sĩ vẽ ra quả thật là một thiên đường đầy mật ngọt. Nó không tồn tại xa vời trong hư ảo. Nó hiển hiện với hơi thở sống, nhịp điệu sống, nhịp tim, nhịp thở phập phồng. Nó ở ngay trước mặt người, giữa cuộc sống trần thế vui tươi, mời gọi con người mở lòng mình tận hưởng say sưa. Bước chân chếnh choáng men say bởi tình xuân dịu ngọt ấy vẫn luôn luôn bám riết với cuộc đời
-> Trong mắt yêu đương luyến ái “xanh non, biếc rờn” của XD, tháng giêng chính là mùa xuân, tuổi trẻ mang trong mình sức quyến rũ không thể cưỡng lại được của một người tình rạo rực, trinh nguyên. Hoá ra XD đang miêu tả TN mà như đang tình tự với mùa xuân
– Theo em, có thể đặt cho bài thơ một nhan đề khác không?
Gợi ý:
+ Vội vàng, Giục giã…là những nhan đề rất Xuân Diệu, thể hiện rõ vị Nồng và Trẻ trong thơ tình của thi sĩ, lòng yêu đời vồ vập, cuống quýt của nhà thơ
+ “ Vội vàng” là tâm thế sống, cảm xúc sống, cũng là triết lí sống của thi sĩ Xuân Diệu. Mạch cảm xúc và luận lí trong tác phẩm đều gắn bó chặt chẽ với nhan đề này
ĐỀ 1: Gợi ý
1. Mở bài: Giới thiệu về tác giả Xuân Diệu và bài thơ “Vội vàng”, khái quát nội dung chính của bài thơ
– Xuân Diệu là nhà thơ trữ tình xuất sắc trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945
– Bài thơ “Vội vàng” được in trong tập “Thơ thơ” – tập thơ đầu trong sự nghiệp sáng tác của Xuân Diệu, xuất bản năm 1938
– Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống tha thiết cùng với tinh thần lạc quan, niềm tin và khát vọng cuồng nhiệt của Xuân Diệu.
2. Thân bài: Phân tích bài thơ “Vội vàng”
a) Bố cục của bài thơ: Bài thơ có bố cục rõ ràng, mạch lạc và chặt chẽ, gắn liền với mạch cảm xúc của tác giả
– Phần 1 (13 câu thơ đầu): Niềm đắm say của thi sĩ với vẻ đẹp nơi trần thế
– Phần 2 (17 câu thơ tiếp): Cảm nhận và tâm trạng của Xuân Diệu về thời gian, cuộc đời
– Phần 3 (9 câu thơ cuối): Quan niệm và khát vọng sống của Xuân Diệu
b) Luận điểm 1: Tình yêu thiên nhiên của tác giả
– Xuân Diệu đã giãi bày một ước muốn có phần ngông cuồng của mình, đó là ước muốn ngự trị thiên nhiên, đất trời, muốn dòng thời gian ngừng trôi chảy để tạo hóa và vạn vật không thay đổi. Chính từ niềm say mê và tình yêu thiên nhiên tha thiết, tác giả đã vẽ nên một bức tranh mùa xuân tràn đầy nhựa sống, ngập tràn sắc xuân, hương xuân và cả tình xuân.
– Bức tranh thiên nhiên mùa xuân hiện lên với vẻ đẹp hữu tình, lãng mạn. Vạn vật trong tiết trời xuân hiện lên rất rõ nét, từ các loài ong, bướm, yến anh, rồi hoa lá và cả ánh bình minh rực rỡ, tất cả đều đang độ sung mãn, căng tràn nhựa sống. Mọi vật được nhà thơ nhắc đến đều có đôi có cặp: Tuần tháng mật của ong bướm, hoa của đồng nội, lá của cành, khúc tình si của yến anh và ánh bình minh của mặt trời. Điều này cho thấy sự đắm say, lãng mạn và ngây ngất trong con mắt của nhà thơ trước thiên nhiên mùa xuân.
– Tác giả say mê với mùa xuân, tận hưởng mùa xuân, bởi với tác giả, mùa xuân như là tuổi trẻ, mà cuộc đời đẹp nhất chính là tuổi trẻ, cũng như một năm đẹp nhất là mùa xuân, mùa xuân đẹp nhất là tháng giêng.
c) Luận điểm 2: Tâm trạng và cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu
– Cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu vừa tinh tế vừa mang triết lí nhân sinh. Nhà thơ sáng tác bài thơ này khi vẫn còn rất trẻ, vẫn đang trong độ tuổi hưởng thụ sự sống non xanh mơn mởn nhưng lại nghĩ đến được một triết lí sâu xa. Thời gian luôn gắn liền với mùa xuân và tuổi trẻ của con người, mỗi thời khắc trôi qua là mùa xuân trôi đi, tuổi trẻ cũng qua đi, xuân hết thì đời người cũng hết ( So sánh với quan niệm cũ )
– Tác giả vốn là một người yêu cuộc sống, yêu tuổi trẻ, chính vì vậy, ông lo lắng và xót xa trước sự trôi chảy của thời gian đang mang mùa xuân và tuổi trẻ đi. Lời than vãn của tác giả mang ý nghĩa như một quan niệm sâu sắc về cuộc đời, cuộc đời sẽ không thể có hai lần tuổi trẻ, chính vì vậy, tuổi trẻ qua đi là điều mà nhà thơ tiếc nuối và lo lắng nhất.
d) Luận điểm 3: Khát vọng sống của tác giả
– Tác giả đã cảm nhận thiên nhiên một cách trọn vẹn bằng tất cả các giác quan của mình, tác giả muốn lưu giữ và níu kéo thời gian ở mãi tuổi thanh xuân, ở mãi mùa xuân của đời người để có thể được sống mãi với tuổi trẻ, sống mãi trong mùa xuân.
– Điệp từ “Ta muốn” lặp lại nhiều lần kết hợp với những động từ mạnh như “ôm, riết, cắn…” diễn tả rất rõ khát vọng sống mãnh liệt của tác giả. Nhịp điệu thơ dồn dập và hối hả cho thấy sự giục giã thời gian để được tận hưởng cuộc sống của nhà thơ.
3. Kết bài:Tổng kết nội dung và nghệ thuật của bài thơ
– “Vội vàng” là một quan niệm sống đầy mới mẻ về thời gian, tuổi trẻ, hạnh phúc; thời gian một đi không trở lại, tuổi trẻ là phần đẹp đẽ, quý giá nhất của đời người không thắm lại bao giờ. Vậy nên cần sống “ vội vàng” từng phút từng giây, tận hiến và tận hưởng cuộc sống này. “ Vội vàng” là tâm thế sống cũng là triết lí sống của thi sĩ.
– Đây là một bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ mới lãng mạn, những cách tân của Xuân Diệu mang những nét sáng tạo táo bạo, từ cảm hứng, ý tưởng đến hình ảnh, giọng điệu và ngôn từ.
